Project: Nederlands Portaal/Nederlands en Vlaamstalige Naamvelden

Categories: Netherlands Project | Nederlands Portaal | WikiTree Help (NL)

Nederlandse en Vlaamse Namen

In Nederland, België en de meeste andere Europese landen bestaat iemands volledige naam uit zijn of haar voornaam of voornamen gevolgd door één of meerdere achternamen. Een achternaam kan beginnen met één of meer tussenvoegsels ook wel voorvoegsels genoemd. De term tussenvoegsel verdiend de voorkeur omdat voorvoegsel verwart kan worden met de term Prefix die gebruikt wordt voor een titel die als voorvoegsel voor een naam wordt gezet zoals Dhr, Dr, Ir, Sgt enz.

In de tijd toen er minder mensen konden lezen en schrijven werd de naam fonetisch gespeld en vaak wisselend geschreven. Oudere geboorte- en doopakten zijn handgeschreven op papier en vaak te raadplegen via online archieven en microfiches bij archieven.

Voor meer informatie over namen zie:

Achternamen

In principe kun je de correcte achternaam en spelling vinden in een officiële geboorteakte of doopaantekening waarin de achternaam is vermeld. Als een patroniem als achternaam werd gebruikt kan de spelling niet worden afgeleid uit een doopaantekening. Voor meer informatie en hoe te handelen dit geval zie: Patroniemen en Voorbeelden Patroniemen. Is een geboorte- of doopdocument niet beschikbaar dan kun je uitgaan van een huwelijksakte/(onder-) trouwaantekening, doopaantekening kinderen of overlijdensakte/aantekening.

Geboorteakten, vanaf c.a. 1811, zijn over het algemeen opgemaakt door een ambtenaar van de burgerlijke stand naar aanleiding van de aangifte van de geboorte van een kind. Doopaantekeningen, van kort na geboorte, vind je in de doopboeken van hoofdzakelijk de Gereformeerde, Hervormde en Katholieke kerken. De eerste doopboeken stammen uit c.a. 1560.

Vroeger kwam het voor dat geboorteaktes van Nederlanders in het buitenland bij een ambassade werden opgesteld en in het archief van de betreffende ambassade werden opgeslagen. Als een ambassade werd opgeheven werden deze aktes overgedragen aan het Ministerie van Buitenlandse Zaken. In de loop der jaren zijn geboorteakten op een steeds andere manier gemaakt en opgeslagen.

Patroniemen

Een patroniem is de voornaam van de vader, gevolgd door een afsluitende groep van letters. Het duidt de persoon aan als het kind van die vader. Patroniemen functioneerden als achternamen waarmee veel Nederlandse voorouders van voor c.a. 1800 bekend stonden.

De vroegste vormen van patroniemen zijn een achtervoegsel soon of soen, later zoon of simpelweg sz of z voor jongens en voor meisjes dogter, dohter later dochter of enkel sdr of dr.

Andere gebruikelijke vormen van patroniemen zijn een afsluitende zen, sen, se of gewoon s. Deze kunnen worden toegepast voor zowel jongens als meisjes, en het gebruik lijkt te variëren.

Meisjes konden als patroniem dr acher de voornaam van vader krijgen. Bijvoorbeeld een dochter van vader Jan kreeg het patroniem Jansdr. Ook konden zij hetzelfde patroniem krijgen als mannen, de z op zich heeft niets te maken met het geslacht. Wanneer een meisje geboren was als Pieternelle, kon ze ook Pieternelle Jansz.,Pieternelle Jans of Janse genoemd worden omdat het betekent dat Pieter(nelle) een zoon/dochter is van Jan.

Trijntje Jansdr Duindam

De spelling van een patroniem kan niet worden opgemaakt uit een doopaantekening en verschild dikwijls in de diverse akten, afhankelijk van degene die het opschreef. Het heeft de voorkeur om het patroniem over te nemen uit de vroegst gevonden officiële akte, meestal een huwelijks aantekening of doopaantekeningen van de kinderen. Daarnaast kun je de gebruikte spelling uit latere akten zoals aantekeningen in poorterboeken, overlijdensaantekeningen en testamenten in de biografie vermelden.

Metroniemen

Een metroniem is als een patroniem maar krijgen de nakomelingen de voornaam van de moeder als 'patroniem', dit wordt dan een metroniem genoemd.

Bijvoorbeeld: Fetje Martjes Scholte

Tussenvoegsels

Tussenvoegsels of voorvoegsels worden in Nederland los geschreven, in België, waar de naam wordt geschreven zoals in het bevolkingsregister is vastgelegd, kunnen de voorvoegsels ook geïntrigeerd zijn in de achternaam. Bijvoorbeeld de bekende wielrenner Franck Vandenbroucke. In Nederland kan het ook voorkomen dat het tussenvoegsel in de loop der tijden in de achternaam geïntegreerd is, bijvoorbeeld: Vermeulen.

Tussenvoegsels worden in Nederland niet met een hoofdletter geschreven als ze worden voorafgegaan door een ander deel van de naam, bijvoorbeeld Nel van Haaren met een kleine v maar het is, als de voornaam/letter er niet aan voorafgaat, mevrouw Van Haaren. Buitenlandse namen worden in principe gespeld met hoofdletters of kleine letters zoals in het land van herkomst gebruikelijk is. Belgische achternamen zijn onveranderlijk en worden geschreven zoals ze in het bevolkingsregister zijn vastgelegd. Als de achternaam vastgelegd is als Van der Doelen, is dat voor België altijd de juiste schrijfwijze of de voornaam er nu aan voorafgaat of niet: François Van der Doelen en meneer Van der Doelen.

Naam na huwelijk

Een getrouwde vrouw in Nederland voert over het algemeen de achternaam van haar echtgenoot. Trouwt Ellie de Bakker met Piet van Aalsdorp, dan kan ze zich Ellie van Aalsdorp of Ellie van Aalsdorp de Bakker noemen. Dat kun je zien als verkorting van "van Aalsdorp geboren de Bakker". Het is officieel toegestaan dat een man of vrouw de achternaam van de echtgenoot voert. De officiële naam verandert in Nederland en België echter niet, in officiële registers blijft het dus Ellie de Bakker (eventueel met de toevoeging e.v. (echtgenote van) van Aalsdorp). Sinds 1995 geldt het recht om de naam van de huwelijks- of geregistreerd partner te voeren voor zowel vrouwen als mannen. Een huwelijk heeft ook in Belgisch recht geen invloed op de familienaam van de echtgenoten. Je behoudt de familienaam die je voor je huwelijk bezat.

Naamvelden

In dit deel laten we zien hoe je naamvelden van WikiTree op de juiste manier invult met een aantal praktische voorbeelden.
Het invullen van achternamen in Wikitree gaat volgens de regels die binnen WikiTree zijn afgesproken. Klik op de onderstaande links voor achtergrondinformatie en uitgebreide uitleg over het invullen van Nederlandse en Belgische achternamen.

Algemene Regels Naamvelden

Hieronder vindt je een overzicht van de algemene regels die gelden voor het invullen van de naamvelden in een WikiTree-profiel.

Spelling

Voor de spelling van namen geld in het algemeen de regel "Gebruik hun conventies in plaats van de onze". Namen werden voor dat de Burgerlijke Stand bestond (c,a. 1811) op verschillende wijzen gespeld en de schrijfwijze was niet vastgelegd. Afspraak binnen WikiTree is dat de spelling wordt overgenomen hoe het ten tijde werd gespeld door de klerk die de officiële notitie maakte waarbij de "vroegst" bekende aantekening de voorkeur heeft. In principe wordt dan ook de spelling van namen overgenomen uit de geciteerde akte of aantekening in de onderstaande voorkeursvolgorde:

Geboorteakte of Doopinschrijving (Achternaam) of Trouw- of Ondertrouwaantekening (Patroniem)
Huwelijksakte, Trouw- of Ondertrouwaantekening.
Geboorteakte kinderen
Overlijdensakte
Notariële stukken.
Andere officiële bronnen

Zorg ervoor dat je altijd de bronnen van deze gegevens in de biografie vermeld.

De Naamvelden

De belangrijkste naamvelden worden in Wikitree dikwijls met afkortingen aangeduid.
Zo staat LNAB voor Last Name At Birth en PFN voor Proper First Name.

Proper First Name: Voornaam
Volledige voornaam of voornamen bij geboorte vermeld in een officiële geboorteakte of doopaantekening.
- Johannes, Cornelia Magdalena
- Indien bij een patroniem ook een achternaam is vermeld, de voornaam/voornamen en het patroniem.
  Bijvoorbeeld Pieter Jansz. de Ridder; dan wordt in het PFN-veld ingevuld: Pieter Jansz.
- Opmerking:
  In tegenstelling tot andere genealogische websites, kent WikiTree het Middle name veld. Als je meerdere namen hebt ingevuld in het First Name veld, kan de waarschuwing Middle Name Warning verschijnen en krijg je de vraag of er een Middle name is. In België, Nederland en de meeste Europese landen kennen we geen Middelnamen en kun je dus aangeven dat je er geen gebruik van maakt. Deze functie kun je definitief uitzetten, zie: Middle name hieronder.
Preferred Name: Roepnaam
Hier wordt automatisch de inhoud van het PFN-veld ingevuld. Indien bekend kun je deze vervangen door de Roepnaam.
Other Nicknames: Andere namen
Andere namen of bijnamen waaronder de persoon bekend stond.
Bijvoorbeeld Maatje de Nooijer was in het dorp bekend als Maatje van Keetje van Jacob of Jan de Boer die als bijnaam "de Snurker" had.
Middle name: Deze wordt bij Belgische en Nederlandse namen niet gebruikt.
Je kunt het veld Middle name uitzetten door in de Editmode "O no middle name" aan te vinken. De meeste landen kennen geen Middle name en hoeven veel leden de Middle Name Warning niet te zien. Via het meerkeuze menu My WikiTree > Settings > Miscellaneous Settings (onderaan de pagina) vind je de optie Disable Middle Name Warning for First Name fields. Wanneer deze is aangevinkt krijg je deze melding niet meer.
Last Name At Birth: (Achternaam bij geboorte).
Het is belangrijk om de spelling van de achternaam bij geboorte, in dit veld, op de juiste manier in te vullen omdat hier het ID van het profiel wordt bepaald. In dit veld wordt ingevuld:
1. Achternaam inclusief voorzetsels vermeld in de officiële Geboorteakte of Doopaantekening.
2. Patroniem kan wel afgeleid worden van de voornaam van de vader in een Geboorte- of Doopaantekening maar niet de spelling. De spelling is dikwijls verschillend en verdiend het de voorkeur om het patroniem over te nemen uit de vroegst gevonden officiële akte, meestal een huwelijks aantekening. Daarnaast kun je gebruikte spelling uit latere akten zoals trouw- /overlijdensaantekeningen, poorter boeken en testamenten vermelden in de biografie.
3. Achternaam of Patroniem vermeld in Trouw en Ondertrouw documenten of documenten ten aanzien van Overlijden/Begraven. Indien er geen geboorte gegevens beschikbaar zijn.
4. Achternaam vermeld in andere officiële stukken.
Achternamen en Patroniemen beginnen met een Hoofdletter gevolgd door kleine letters.
- Jansen, Barentsen, Claessen
Tussenvoegsels
- Nederland
  - De achternaam wordt inclusief tussenvoegsels in het LNAB-veld gezet.
  - van Opdorp, van der Stee, de Mooi
  - de Vos van Steenwijk
  - Tussenvoegsels van Nederlandse namen altijd met kleine letters.
    van, van den, op den, ter, de enz.
- België
  - Belgische achternamen worden geschreven zoals ze in het bevolkingsregister zijn vastgelegd. Voorzetsels kunnen hier dus wel met een hoofdletter moeten worden geschreven.
    Vandenbroucke, van den Broucke of Van Den Broucke kunnen alle drie correct zijn.
    Aangezien een deel van België Vlaams c.q. Nederlandstalig is is de vergissing snel gemaakt om ook hier klakkeloos de kleine letter regel toe te passen, let hier dus op bij Vlaamse namen.
- Gebruik geen afkortingen als bijvoorbeeld v/d.
Current Last Name: Huidige of laatste achternaam.
- De laatste achternaam van een persoon die de achternaam van de moeder heeft gekregen bij geboorte en later is erkend door de vader, waarna de achternaam officieel gewijzigd is in die van de vader.
- Personen die nog leven kunnen de achternaam die zij gebruiken invullen. (denk aan artiesten).
- Overleden personen onder de naam die vermeld staat in de overlijdensakte of begraafregister of de naam waaronder ze bij overlijden bekend stonden.
- Als het een getrouwde vrouw betreft waarvan bekend is dat zij de achternaam van haar man droeg kan daar de achternaam van haar echtgenoot worden ingevuld. Dit omdat de vrouw dan ook onder de naam van de echtgenoot te vinden is. Het verdiend de voorkeur echter om de officiële achternaam bij geboorte van de vrouw In te vullen zoals in de overlijdensakte is vermeld.
  - In ieder geval moet worden vermeden dat de achternaam van de man en meisjesnaam van de vrouw naast elkaar wordt ingevuld. Omdat in de titel van het profiel dan de achternaam van de vrouw dubbel wordt weergegeven.
- Vroege profielen Pre-1700 van getrouwde vrouwen alleen de achternaam van de man als is aangetoond dat zij die als achternaam had aangenomen.

WikiTree ID

Het ID van een profiel wordt gegenereerd naar de gegevens in het LNAB-VELD. Om technische redenen begint een ID altijd met een hoofdletter en eindigt met een getal.
Spaties tussen de naam en het getal worden opgevuld door het minteken. ( - ) Bijvoorbeeld Jansen-1, Barentsen-237 of Claessen-12.
Tussen het tussenvoegsel en of de namen onderling wordt de spatie opgevuld met de Underscore. ( _ )
Bijvoorbeeld : Van_Opdorp-1, Van_der_Stee-71, De_Mooi-5 of De_Vos_van_Steenwijk-15. Merk op dat hier het eerste tussenvoegsel wel met een hoofdletter begint echter de tussenvoegsels van de namen worden in een profiel gewoon weergegeven zoals je ze hebt ingevuld, met kleine letters dus. Let wel dat alfabetische lijsten in Wikitree gesorteerd worden op het ID dus mevrouw van Boven vindt haar naam terug bij de V.

Voorbeelden

Hieronder vind je een aantal voorbeelden van de meest voorkomende gevallen qua namen en patroniemen die je kunt tegenkomen en hoe je die verwerkt in de verschillende naamvelden.

Voorbeeld 1: Meest voorkomende gevallen, heden en recent verleden

Geboorteakte Johannes Hendrikus van der Kop

Gegevens uit een geboorteakte en overlijdensakte. De maker van dit profiel wist zich nog te herinneren dat de roepnaam van deze grootvader Hans was. In de overlijdensakteakte staan dezelfde namen vermeld als in de geboorteakte.

Let er op dat de geboorteakte opgemaakt is op 26 maart maar de persoon op 24 maart is geboren. Zie afbeelding hier boven.

Proper First Name: Johannes Hendrikus
Preferred Name: Hans
Last Name At Birth: van der Kop
Current Lastname van der Kop

Voorbeeld 2: Gewijzigde achternaam, 19^e eeuw

Lieven van Belzen

Deze man geboren in 1819 als Lieven van Belsen wordt zowel in zijn huwelijksakten als zijn overlijdensakte
Lieven van Belzen genoemd met een z in plaats van een s. Tijdens zijn leven is de s in zijn achternaam dus veranderd in een z om onbekende redenen. Zelf tekende hij ook met van Belzen in zijn trouwakten.
Zijn bijnaam was Lieven Tak.

Proper First Name: Lieven
Preferred Name: Lieven
Other Nicknames: Lieven Tak
Last Name At Birth: van Belsen
Current Lastname van Belzen

Voorbeeld 3: Patroniem Pre 1811

Een patroniem is de voornaam van de vader gevolgd door een afsluitende groep van letters die als achternaam werd gebruikt. Het duidt de persoon aan als het kind van deze vader. Patroniemen zijn de meest voor de hand liggende achternamen, vooral op het platte land, waarmee veel nederlandse voorouders van vóór 1811 bekend waren. Na de invoering van verplichte achternamen door Napoleon kwam dit gebruik ten einde.

Hieronder een voorbeeld van Blaas Jobse uit Arnemuiden.

Doopaantekening Blaas Jobse

Doopaantekening
Datering	24 November 1776
Plaats	Arnemuiden
Gedoopte	Blaas
Vader	Job Lievens
Moeder	Maatje Pinte
Archief	Gereformeerde kerk Arnemuiden Doopboek 1660-1811

De vader van Blaas heet volgens de doopaantekening, Job Lievens.
Het patroniem van Blaas wordt, in dit geval, Jobse (zoon van Job). Andere vormen zijn ook mogelijk zoals Jobs, Jobsz of Jobsen. Hoe het patroniem werd gespeld kan worden opgemaakt uit latere documenten als trouw- en begrafenisakten, lidmatenlijsten en doopakten van hun kinderen. Ook in dit geval is gekeken naar latere documentatie.

Proper First Name: Blaas
Last Name At Birth: Jobse

Het komt regelmatig voor dat in verschillende documenten het patroniem anders wordt gespeld, afhankelijk van de persoon die de pen hanteerde. Bijvoorbeeld Claasse, Claese, Claesz enz. In dit geval verdiend het de voorkeur om de spelling over te nemen uit de vroegst gevonden officiële akte of aantekening. Meestal is dat een huwelijks aantekening of geboorte inschrijving van de kinderen. In de biografie kun je andere spellingen van het patroniem vermelden.

Zie voor meer informatie over patroniemen: Nederlandse Naamconventie, Patroniemen.

Voorbeeld 4: Patroniem met een tijdens het leven toegevoegde achternaam.

Blaas Jobse uit het vorige voorbeeld kreeg tijdens zijn leven een achternaam toegevoegd en werd officieel als Blaas Jobse de Ridder begraven.

Overlijdensakte Blaas Jobse de Ridder

Overlijdensakte
Datum	18 februari 1837
Overledene	Blaas Jobse de Ridder
Archief	25.ARN-O-1837 Arnemuiden overlijdensakten burgerlijke stand

Tijdens zijn leven heeft Blaas Jobse een familienaam als achternaam aangenomen, namelijk de Ridder.
De overlijdensakte vermeld dan ook: Blaas Jobse de Ridder. In het veld Current Lastname wordt dan Jobse de Ridder ingevuld.
Uit documenten zoals zijn trouwakte, doopakten van zijn kinderen en deze overlijdensakte is af te leiden dat het patroniem Jobse voor hem kan worden gebruikt.

Proper First Name: Blaas
Last Name At Birth: Jobse
Current Lastname: Jobse de Ridder

Voorbeeld 5: Patroniem met een toegevoegde achternaam bij geboorte.

Doopaantekening Maatje Blaasse de Ridder

In de doopaantekening van de dochter van Blaas Jobse de Ridder, Maatje staat vermeld dat de vader Blaas Jobse de Ridder heet. Zij is dochter van Blaas dus het patroniem is Blaasse. Daarnaast wordt ook de achternaam de Ridder vermeld. Afgesproken bij de Nederlandse Naamconventie is, dat in dit geval het patroniem achter de voornaam wordt gevoegd in het Proper First Name veld.

Proper First Name: Maatje Blaasse
Last Name At Birth: de Ridder

Voorbeeld 6: Achternaam gehuwde vrouw

Maatje, uit het vorige voorbeeld, trouwt met Lieven Karelse van de Gruiter en overlijd in 1857. Naar gebruik in die tijd had zij de achternaam van haar echtgenoot aangenomen.

Current Last Name: van de Gruiter.

In Nederlandse overlijdensakten van een getrouwde vrouw wordt de meisjesnaam als officiële achternaam vermeld. Een huwelijk heeft in Belgisch recht ook geen invloed op de familienaam van de echtgenoten. Je behoudt dus de familienaam die je voor het huwelijk bezat.

Je kunt er dus voor kiezen om deze officiële achternaam in dit veld in te vullen, wat in het algemeen de voorkeur geniet.

Voorbeeld 7: Meerdere generatie patroniem, 15^e eeuw.

Bij een meerdere generatie patroniem vormen de voornaam van de vader samen met zijn patroniem het patroniem voor het kind. Bijvoorbeeld "Thomas Lievensz Jans" die zoon is van Lieven Jansz. Voor een voorbeeld van een meervoudig generatie profiel kun je de profielen van vader: Jan Lievensz, zoon: Pieter Jan Lievensz en kleinzoon Anthonis Pieter Jan Lievensz bekijken.

Het patroniem voor Pieter en zijn broers als kinderen van Jan Lievensz, die leefden in de 15e eeuw, is afwijkend van het normale gebruik van patroniemen.

Vader heet: Jan Lievensz, Jan is een zoon van Lieven dus:

Proper First Name: Jan
Last Name At Birth: Lievensz

Pieter is de zoon van Jan. Normaliter zou Pieter enkel zijn vaders voornaam Jan als patroniem krijgen (dus: Jansz), maar in dit meerdere generatie patroniem krijgen kinderen hun vaders naam samen met zijn patroniem als nieuw patroniem, dus de familienaam voor zoon Pieter is Jan Lievensz als juiste LNAB. In dit patroniem vormen de naam van de vader (Jan) samen met zijn patroniem (Lievensz) het patroniem voor het kind (Jan Lievensz),

Pieter Jan Lievensz

Proper First Name: Pieter
Last Name At Birth: Jan Lievensz

Dan krijgt Pieter ook een zoon, zijn zoon krijgt de voornaam Anthonis (Thonis). Zoon Anthonis krijgt als patroniem de achternaam van zijn vader met inbegrip van het extra patroniem zodat de juiste gegevens nu zijn: voornaam/PFN: Anthonis met achternaam / LNAB: Pieter Jan Lievens.

Anthonis Pieter Jan Lievensz

Proper First Name: Anthonis
Last Name At Birth: Pieter Jan Lievensz

Zie ook:

Naamconventie Afwijkende vormen patroniemen.

Pre 1500

Als je interesse hebt in profielen uit de periode vóór 1500, moet je een Pre-1500-certificering aanvragen. Deze certificering is om ons de zekerheid te geven dat alleen degenen die een gedegen genealogische ervaring hebben hieraan werken. Om de certificering te krijgen, moet je bijdragen hebben geleverd aan pre-1700 profielen, een bewezen samenwerking hebben aangetoond via G2G en werken aan project-beschermde profielen. Dit alles zal een praktisch begrip van de principes achter onze erecode en pre-1700 zelfcertificering aantonen, vooral met betrekking tot bronnen en samenwerking op gebieden waarover meningsverschillen bestaan. Je hebt iemand nodig die je aanbeveelt om deze certificering te krijgen en je interesse bespreken met een van de projectleiders. Klik hier om er meer over te lezen en de pre-1500-certificering aan te vragen.